Dlaczego pojazdy opancerzone MRAP są najbezpieczniejsze w walce z minami

Od początku zakrojonej na szeroką skalę inwazji Ministerstwo Obrony Ukrainy skodyfikowało (dopuściło do eksploatacji) prawie 20 modeli wojskowych pojazdów opancerzonych klasy MRAP. Przypomnijmy, że skodyfikowane próbki OVT można zakupić na koszt budżetu państwa na potrzeby Sił Zbrojnych.

Pojazdy opancerzone MRAP (od angielskiego MRAP, Mine Resistant Ambush Protected – ochrona przed minami i zasadzkami) to klasa pojazdów wojskowych specjalnie zaprojektowana w celu ochrony załogi przed detonacją na minach.

Pierwsze pojazdy opancerzone MRAP wyprodukowano w połowie lat 70-tych. Do produkcji takich samochodów opracowano specjalną konstrukcję i cechy technologiczne, które pozwalają chronić załogę podczas uderzenia w minę. Maszyny te wielokrotnie zredukowały liczbę strat.

Dół w kształcie litery V Dzięki klinowemu dnie energia kinetyczna wybuchu miny kierowana jest na zewnątrz kapsuły pancernej. Wykonując dno w kształcie litery V, ważne jest zachowanie określonego kąta. Im jest ostrzejszy, tym więcej energii jest kierowane na zewnątrz, a załoga jest lepiej chroniona. Jednocześnie ostry kąt dna zwiększa środek ciężkości i wysokość samochodu, co zmniejsza odporność samochodu na przewrócenie się i zwiększa wysokość, podatność na granatniki przeciwpancerne. Przy tworzeniu kąta rozwartego sytuacja jest odwrotna. Im bardziej rozwarty jest kąt dna, tym gorsza ochrona przed wybuchem miny, ale im niższy środek ciężkości i całkowita wysokość samochodu pancernego, co zwiększa ochronę przed granatnikami i innymi środkami zniszczenia.

Węzły i agregaty bezwładnościowe Pojazdy opancerzone MRAP są projektowane zgodnie z zasadą modułową — monolitycznie chronioną kapsułą pancerną i zdalnymi, słabo chronionymi jednostkami zewnętrznymi: kołami, elementami podwozia, silnikiem. Te ostatnie działają na zasadzie bezwładnościowego mocowania, to znaczy pochłaniają całą energię kinetyczną eksplozji. Taka konstrukcja pozwala wytrzymać detonację potężnych min przy minimalnym wpływie na moduł załogi. Nawiasem mówiąc, samochody Formuły 1 są projektowane według podobnej zasady.

Fotele i zespoły zawieszenia. Konstrukcja siedzeń do lądowania w pojazdach opancerzonych MRAP pochłania energię kinetyczną wybuchu, ratując życie żołnierza. Fotele montuje się w miejscach najmniejszego oddziaływania fali uderzeniowej. Podczas eksplozji moduł pancerza porusza się, a krzesło pozostaje na swoim miejscu. Zgodnie z podobną zasadą tłumienia, na pojazdach opancerzonych instalowane są inne elementy, aby podczas eksplozji nie zaszkodziły personelowi. Na przykład wylatują fragmenty dotkniętych jednostek.

Koła o specjalnej konstrukcji. W pojazdach opancerzonych MRAP zastosowano szerokie, niskociśnieniowe opony o wysokim profilu. Takie opony wytwarzają niski nacisk na powierzchnię, dzięki czemu nie aktywują działania min przeciwpancernych. Wysoki profil opony stanowi dodatkowy czynnik pochłaniający eksplozję.

Wzmocniona ochrona balistyczna. Kapsuła pancerna pojazdów MRAP wykonana jest z uwzględnieniem uderzenia nie tylko broni ręcznej, ale także fragmentów urządzeń wybuchowych o różnej mocy.

Przykładem zastosowania bezpiecznych rozwiązań technologicznych jest MRAP Buffalo. Na początku 2007 roku armia amerykańska dysponowała 90 takimi pojazdami. Podczas działań wojennych doświadczyli ponad 800 eksplozji min bez ani jednej utraty załogi. Fakt ten sprowokował Pentagon do rozpoczęcia programu kompleksowych zakupów takich maszyn.

Najpopularniejszymi pojazdami opancerzonymi MRAP produkcji zagranicznej są Maxxpro, Casspir, Oshkosh, Mastiff, Bushmaster, Kirpi itp. Ukraińskie przedsiębiorstwa produkują technologię MRAP, w szczególności pojazdy opancerzone rodzin Kozak, Varta, Novator itp.

A co z technologią MRAP w Rosarmy? Obiektywnie nad tym projektem pracowali także Rosjanie. Technologia ta została wdrożona w kontekście zakrojonych na szeroką skalę zbrojeń i reformy Różańcowej, które aktywnie rozpoczęły się po wojnie rosyjsko-gruzińskiej w 2008 roku i odrodziły się po agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w 2014 roku. Oto na przykład najsłynniejsze przykłady samochodów pancernych opracowanych przez Rosjan:

• KamAZ-43269 „Vystrel” przeznaczony jest przede wszystkim dla oddziałów granicznych Federacji Rosyjskiej, kilkakrotnie został nagrany z bojownikami wojskowego centrum dowodzenia „Wagner” w Syrii;
• Ural-63095 „Tajfun-U” jest używany przez okupantów wyłącznie jako pojazd rozpoznawczy, dowodzenia i sztabowy, pojazd sanitarny, inżynieryjny lub radioelektroniczny pojazd bojowy;
• KamAZ-63968 „Tajfun-K” trafia wyłącznie do jednostek saperskich, żandarmerii i wywiadu;
• VPK-3924 „Medved” został opracowany na zamówienie wojsk wewnętrznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rosji, jednak w 2018 roku wszystkie prace nad projektem zostały anulowane;
• AMN-59051 został po raz pierwszy pokazany w 2022 roku, wyprodukowano około dziesięciu sztuk. Trzy z nich (według informacji z otwartych źródeł) zostały już zniszczone lub zdobyte przez Siły Obronne Ukrainy;
• GAZ-2975 „Tygrys” był używany przez armię rosyjską podczas aneksji Krymu w 2014 roku oraz podczas zakrojonej na szeroką skalę inwazji na Ukrainę od 2022 roku. W publicznym dostępie można znaleźć wiele przypadków zniszczenia takich maszyn lub zabrania ich jako trofeów. Najsłynniejszym nagraniem wideo „Tygrysa” podczas aneksji Półwyspu Krymskiego był przypadek, gdy 3 marca 2014 roku ten 200-konny samochód pancerny nie był w stanie po raz pierwszy pokonać niskiego krawężnika.

Warto zwrócić uwagę na jeden ciekawy szczegół. Na Zachodzie i na Ukrainie pojazdy opancerzone, w szczególności wyposażone w technologię MRAP, stanowią klasę pojazdów opancerzonych o szerokim zastosowaniu w wojsku. Rosjanie realizują politykę imperium sowieckiego: najlepsza broń i sprzęt jest dla sił bezpieczeństwa, które mają chronić reżim, oraz dla sił specjalnych. Dla zwykłej piechoty wystarczy „trzylinia”.

Analizując otwarte dane o zamówieniach pojazdów opancerzonych w Federacji Rosyjskiej, w szczególności MRAP-ów, ich głównymi operatorami na terenie kraju są jednostki Gwardii Rosyjskiej, jednostki siłowe policji (zamieszki, sobr), FSB itp. Spadochroniarze, harcerze i saperzy otrzymali BBM w Różaństwie. Ale pozostałym siłom lądowym dowództwo armii okupacyjnej nie spieszy się z wdrażaniem nowych rozwiązań technologicznych i inżynieryjnych w zakresie bezpieczeństwa, ponieważ życie i zdrowie personelu nie jest dla nich priorytetem.

Roman Zaporożenko dla ArmyInform