Wojna handlowa. Trump nałożył cła, Kanada, Meksyk i Chiny reagują

Jako oficjalny powód nałożenia ceł Biały Dom podał napływ fentanylu przez północną i południową granicę USA oraz udział Chin w zaopatrywaniu karteli narkotykowych w prekursory potrzebne do wytwarzania narkotyku, który przyczynił się do śmierci niemal 100 tys. Amerykanów w ub.r.

„To wyzwanie zagraża strukturze naszego społeczeństwa. Członkowie gangów, przemytnicy, handlarze ludźmi i wszelkiego rodzaju nielegalne narkotyki przedostały się przez nasze granice i do naszych społeczności. Kanada odegrała kluczową rolę w tych wyzwaniach, między innymi nie poświęcając wystarczającej uwagi i zasobów ani nie podejmując znaczącej koordynacji ze Stanami Zjednoczonymi w zakresie egzekwowania prawa, aby skutecznie powstrzymać falę nielegalnych narkotyków” – napisano w podpisanym przez Trumpa rozporządzeniu dotyczącym ceł nałożonych na produkty z Kanady. Nowe taryfy wejdą w życie we wtorek 4 lutego.

„Nie będę dłużej biernie przyglądać się temu, jak nasza suwerenność jest naruszana, nasze prawa łamane, nasi obywatele są narażeni na niebezpieczeństwo, a nasze granice są lekceważone” – zadeklarował Trump w rozporządzeniu.

Biały Dom zarzucił ponadto władzom Meksyku, że są „sprzymierzone” z kartelami narkotykowymi, zaś Chinom „subsydiowanie firm chemicznych, by eksportowały fentanyl”.

Wedle podpisanych rozporządzeń, wszystkie towary z Meksyku i Kanady zostaną obłożone dodatkowymi cłami w wysokości 25 proc., zaś Chin – 10 proc. Wyjątkiem są surowce energetyczne (głównie ropa naftowa) z Kanady, której import został obłożony 10-procentowym cłem. Rozporządzenie głosi, że jeśli prezydent USA uzna, iż wymienione państwa podjęły „wystarczające działania, by złagodzić kryzys”, cła zostaną zdjęte.

Mimo to, jeszcze w piątek prezydent Trump stwierdził, że „nie szuka żadnych ustępstw” ze strony sąsiadów Ameryki, które mogłyby powstrzymać go przed nałożeniem ceł. Jego rzeczniczka Karoline Leavitt również nie powiedziała, jakie działania wystarczyłyby do wycofania ceł. Zarówno Meksyk, jak i Kanada już wcześniej deklarowały gotowość do współpracy w tym zakresie.

Kanada przy tym jest też zdecydowanie mniejszym źródłem przemytu fentanylu. Z kraju tego pochodziło 19 kg narkotyku przechwyconego w ub. r., w porównaniu do ponad 7 tys. kg z Meksyku. Biały Dom zaznaczył jednak, że jest to wciąż „wystarczająca ilość, by zabić 9,5 mln Amerykanów”.

Wprowadzone przepisy mówią też, że cła mogą zostać zwiększone lub rozszerzone, jeśli państwa podejmą kroki odwetowe. 

Premier Kanady Justin Trudeau szybko zareagował na decyzję Trumpa i zapowiedział w sobotę, że Kanada wprowadzi 25 proc. cła odwetowe na towary amerykańskie wartości 155 mld dolarów kanadyjskich (CAD) (ok. 106,5 mld USD). Zapowiedział też dodatkowe posunięcia restrykcyjne.

Trudeau oświadczył, że cła na towary amerykańskie wartości 30 mld CAD wejdą w życie we wtorek 4 lutego a pozostałe, na towary wartości 125 mld CAD, w ciągu kolejnych 21 dni. Czas ten kanadyjskie firmy mają wykorzystać na znalezienie alternatywnych dostawców.

Ta decyzja naraża na szwank relację o charakterze historycznym – podkreślił Trudeau, komentując sobotnią decyzję prezydenta USA Donalda Trumpa.

Chcę zwrócić się bezpośrednio do Amerykanów, naszych najbliższych przyjaciół i sąsiadów. To wybór, który zaszkodzi Kanadyjczykom, ale ponadto będzie miał rzeczywiste konsekwencje dla was – powiedział Trudeau. Cła na Kanadę narażą wasze miejsca pracy (…) Podniosą dla was koszty, w tym koszty zakupów żywności i benzyny na stacjach – dodał.

Podkreślił też, że cła ograniczą dostęp do takich towarów jak surowce do produkcji nawozów, stal, uran i aluminium oraz naruszą porozumienie o wolnym handlu między Kanadą, USA i Meksykiem. Premier Kanady przypomniał, że to na terenie Kanady znajdują się złoża minerałów krytycznych, surowce energetyczne i inne zasoby naturalne, których USA potrzebują.

Na początek Kanada będzie nakładać cła na amerykańskie warzywa, soki owocowe – w tym sok pomarańczowy, piwo, wino, mocne alkohole, ubrania, buty i perfumy. Cła zostaną też nałożone na sprzęty gospodarstwa domowego, meble, sprzęt sportowy, drewno, wyroby plastikowe i „wiele wiele innych” – dodał Trudeau. Kanada planuje też inne działania, takie jak np. ograniczenia eksportowe minerałów krytycznych i ropy do USA oraz zablokowanie amerykańskim firmom możliwości uczestniczenia w przetargach na kanadyjskie zamówienia publiczne.

Działania odwetowe ogłaszali w sobotę także premierzy kanadyjskich prowincji. Premier Nowej Szkocji Tim Houston zapowiedział, że Nowa Szkocja ograniczy amerykańskim firmom możliwość uczestniczenia w zamówieniach publicznych, a od wtorku Nova Scotia Liquor Corporation, należąca do rządu prowincji sieć sklepów z alkoholami, przestanie sprzedawać amerykański alkohol. O wykluczeniu amerykańskich firm z zamówień publicznych poinformowali też w sobotę premier Quebeku Francois Legault oraz premier Kolumbii Brytyjskiej David Eby.

Prezydent Meksyku Claudia Sheinbaum nakazała w sobotę wprowadzenie ceł w odwecie za 25-procentowe taryfy nałożone na import z Meksyku przez prezydenta USA. Odrzuciła oskarżenia o związki jej rządu z organizacjami przestępczymi.

„Kategorycznie odrzucamy kalumnię, wygłaszaną przez Biały Dom wobec rządu Meksyku, że ma on związki z organizacjami kryminalnymi, jak również wszelkie zamiary ingerowania w nasze terytorium” – napisała Sheinbaum na platformie X.

Sheinbaum napisała też, że wobec kroków podjętych przez administrację Trumpa poleciła ministrowi gospodarki wprowadzenie w życie „planu B, nad którym pracowaliśmy”, przewidującego cła i inne środki „w obronie interesów Meksyku”.

W niedzielę także Chiny stanowczo sprzeciwiły się decyzji prezydenta USA. Pekin zapowiedział podjęcie działań odwetowych. „Wojny handlowe i celne nie mają zwycięzców” – oświadczył w niedzielę rzecznik chińskiego ministerstwa spraw zagranicznych, podkreślając, że decyzje prezydenta Donalda Trumpa „nie rozwiążą wewnętrznych problemów USA i nie przyniosą korzyści żadnej ze stron, a tym bardziej światu”.

Chińskie ministerstwo spraw zagranicznych w niedzielnym oświadczeniu podkreśliło, że Chiny mają „jedno z najsurowszych” na świecie podejść do walki z narkotykami, zarówno pod względem regulacji, jak i ich egzekwowania.

W osobnym komunikacie chińskie ministerstwo handlu zapowiedziało złożenie skargi do Światowej Organizacji Handlu (WTO), argumentując, że „jednostronne” nałożenie ceł przez Stany Zjednoczone „poważnie narusza zasady WTO”.

Ogłoszone cła są znacznie wyższe, niż te, które Trump wprowadził podczas swojej pierwszej kadencji przeciwko Chinom oraz którymi groził sąsiadom USA. Eksperci spodziewają się, że będą one dotkliwe zwłaszcza dla Kanady i Meksyku, dla których USA stanowią rynek zbytu ponad 3/4 eksportu.

Meksyk, Kanada i Chiny to najwięksi partnerzy handlowi Ameryki, odpowiadający łącznie za ponad 40 proc. handlu zagranicznego USA.

Plany Trumpa dotyczace ceł na sojuszników Ameryki były krytykowane przez część sprzyjających mu środowisk. Swój niepokój wyraziła m.in republikańska senator Susan Collins z Maine, stanu graniczącego z Kanadą, która stwierdziła, że cła nałożą „znaczący ciężar na wiele rodzin” i sektorów gospodarki. Konserwatywna rada redakcyjna dziennika „Wall Street Journal” nazwała zaś posunięcie Trumpa „najgłupszą wojną handlową w historii”, oskarżając prezydenta, że wprowadza cła na sąsiadów USA „bez żadnej dobrej przyczyny”.