Wielka Brytania: Budżet ma na celu wzrost, ale złagodzenie zasad fiskalnych zwiększa ryzyko gospodarcze

Chociaż harmonogram redukcji długu został skrócony z pięciu do trzech lat, korekta ta dotyczy jedynie następnego rządu i zawsze może zostać zmieniona w stosownych przypadkach. Biuro Odpowiedzialności Budżetowej (OBR) prognozuje stosunkowo płaską trajektorię zadłużenia w horyzoncie prognozy w oparciu o zobowiązania finansowe netto sektora publicznego. Jednak zgodnie z poprzednią definicją netto sektora publicznego, z wyłączeniem Banku Anglii, OBR przewiduje, że zadłużenie będzie rosło corocznie, osiągając 95,8% PKB w latach 2029–2030, dzięki dodatkowym zadłużeniom w wysokości 142 miliardów GBP.

Organizacja Scope Ratings (Scope) prognozuje, że wzrost zgodnie z definicją długu sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczy 110% PKB do 2027 r. Złagodzenie zasad budżetowych i odroczenie korekty długoterminowych nierównowagi fiskalnej budzą obawy gospodarcze, jak podkreślono w ogłoszeniu Scope w zeszłym miesiącu podtrzymując rating państwa Wielkiej Brytanii na poziomie AA.

Wpływ budżetu na ograniczenie przestrzeni banku centralnego dla łagodzenia polityki pieniężnej stanowi wyzwanie dla planów Partii Pracy Budżet stwarza wyzwania dla Banku Anglii. Zwiększone wydatki, wyższe podatki, wzrost płacy minimalnej o 6,7% i wzmocnienie praw pracowników powodują inflację netto. Firmy podwyższają także płace osobom zarabiającym powyżej minimum. To już zmusiło Bank do rozważenia bardziej ostrożnego podejścia do obniżek stóp procentowych po oczekiwanej obniżce o 25 pb w przyszły czwartek.

OBR prognozuje wyższą inflację o 0,4 pkt. proc. w przyszłym roku i 2026 r., a w przyszłym roku inflację wyniesie średnio 2,6% (Rysunek 1). To o ponad 1 punkt procentowy więcej niż prognozowano w marcu. OBR przewiduje, że inflacja utrzyma się powyżej celu 2% do 2029 r. Im bardziej akomodacyjny może być Bank Anglii, tym większe wsparcie otrzyma Reeves dla programu prowzrostowego, oferując więcej swobody dzięki akomodacyjnym rynkom kapitałowym. I odwrotnie, jeśli Bank będzie zmuszony utrzymać stopy procentowe na niskim poziomie i kontynuować zaostrzanie ilościowe w celu zaradzenia podwyższonej inflacji, Partia Pracy może stanąć w obliczu trudnych warunków zaciągania pożyczek i dokładniejszej kontroli rynku obligacji.

W następstwie oświadczenia budżetowego stopa dziesięcioletnich Gilts wzrosła do ponad 4,4% w porównaniu z 4,2% przed wyborami powszechnymi. Fakt, że program wydatków jest częściowo finansowany, prawdopodobnie zapobiegł jak dotąd jeszcze bardziej nietypowej reakcji rynku. Rynki są zaniepokojone ekspansją budżetową, która będzie finansowana głównie przez podaż z dłuższej perspektywy. Reeves musi utrzymać zaufanie rynku, zwłaszcza jeśli przestrzeń interwencyjna Banku Anglii zostanie ograniczona.

Budżet ma na celu uwzględnienie wielu priorytetów, w tym przyspieszenie wzrostu i poprawę usług publicznych. Jednakże w sytuacji, gdy zadłużenie utrzymywało się na niemal rekordowym poziomie nawet przed tak znaczącym rozluźnieniem budżetu, długoterminowe wyniki pozostają niepewne.

Podwyżki podatków są odpowiednie w ramach narzuconych przez siebie blokad podatkowych i sygnalizują odejście od „nowej siły roboczej” Niepewność wokół podwyżek podatków negatywnie wpływała na nastroje gospodarcze przed budżetem. Ostatecznie ogłoszone podwyżki podatków prawdopodobnie nie były tak szerokie, jak wielu przypuszczało. Głównym kanałem zwiększania dochodów jest podwyżka o 25 miliardów funtów rocznie (do 2029 r.) składek na ubezpieczenie społeczne dla pracodawców, chociaż Instytut Studiów Fiskalnych oszacował dochody netto wynikające z tej zmiany na skromniejsze 16 miliardów funtów. Łączna suma dodatkowych opłat wynosząca 40 miliardów GBP rocznie była większa niż przewidywano, chociaż jakiekolwiek gorsze wyniki w tej kwocie mogą wymusić dalsze podwyżki podatków i/lub większe zadłużenie.

Budżet przewiduje 70 miliardów funtów (nieco ponad 2% PKB) dodatkowych wydatków w ciągu nadchodzących pięciu lat, z czego dwie trzecie zostaną przeznaczone na wydatki bieżące, a jedna trzecia na wydatki inwestycyjne. Obejmuje to znaczne inwestycje w państwową służbę zdrowia. Zobowiązania w zakresie wydatków publicznych odwracają plany torysów dotyczące realnych cięć w wysokości 19 miliardów funtów w roku budżetowym 2028–29, chociaż Reeves zażądał od departamentów rządowych umiarkowanych 3 miliardów funtów oszczędności.

Przed budżetem ogłoszono inne oszczędności, takie jak zniesienie zimowych opłat za paliwo dla większości emerytów. W planach konserwatystów przewidywano, że inwestycje kapitałowe spadną do 1,7% PKB do 2029 r., ale Reeves ostrożnie stara się utrzymać ten poziom na poziomie 2,5% w przypadku nowych szpitali, więzień i dróg.

OBR prognozuje, że połączony program wydatków i podatków zapewni umiarkowane średniookresowe dywidendy związane ze wzrostem, powołując się na „zasadniczo neutralny” wpływ na produkt potencjalny w horyzoncie pięcioletnim (do końca kadencji Partii Pracy) oraz impuls netto dla gospodarki nie dotrze przed 2030 rokiem. Scope szacuje potencjalny wzrost gospodarki Wielkiej Brytanii na konserwatywne 1,5% rocznie. W ciągu dziesięciu lat poprzedzających światowy kryzys finansowy wzrost gospodarczy w Wielkiej Brytanii był prawie dwukrotnie większy (średnio 2,9%).

Rysunek 1. Projekcje wzrostu i inflacji OBR na 2025 r.: optymistyczny wzrost, ale zgodny z zakresem dla inflacji powyżej 2%

Roczne prognozy wzrostu i inflacji, Wielka Brytania