Indyjska komisja Oscarów ujawnia, dlaczego nie wybrała „Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło”: „Film europejski, którego akcja rozgrywa się w Indiach”

Indyjska Federacja Filmowa (FFI), pozarządowa organizacja producentów, dystrybutorów i właścicieli studiów, utworzona w 1951 roku, spotyka się z ostrymi reakcjami w związku z wyborem reżysera Kiran Rao Laapataaa Panie jako oficjalne zgłoszenie Indii do kategorii najlepszego międzynarodowego filmu fabularnego Oscarów.

Wybór Laapataaa z konkurencyjnej listy 29 filmów było zaskoczeniem dla wielu, którzy spodziewali się filmu Payala Kapadii Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło reprezentować kraj. Film Kapadii przeszedł do historii jako pierwszy od trzydziestu lat indyjski film rywalizujący na Festiwalu Filmowym w Cannes, a następnie zdobył Grand Prix, drugą co do wielkości nagrodę festiwalu. Biorąc pod uwagę ubiegłorocznego zwycięzcę Grand Prix, Jonathana Glazera Strefa Zainteresowańktóry następnie zdobył Oscara dla najlepszego filmu międzynarodowego, pojawiły się pytania dotyczące wyborów dokonanych przez jury.

Po doniesieniach, które widziała ława przysięgłych Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło jako „mniej indyjskie” niż Laapataaa Panienazywa się prezes FFI Ravi Kottarakara The Hollywood Reporter Indie„Jury stwierdziło, że oglądało film europejski, którego akcja rozgrywa się w Indiach, a nie film indyjski, którego akcja rozgrywa się w Indiach”.

Według Kottarakary „indyjskość”. Laapataaa Panie wywodzi się z centralnej fabuły, która opowiada historię dwóch narzeczonych, które podczas podróży pociągiem przypadkowo zamieniają się mężami. Obie kobiety zmieniają partnerów, gdy jeden z ich mężów bierze drugą kobietę za swoją żonę, ponieważ oboje noszą ghoonghat, czyli welon, ukrywający swoją tożsamość. (Ghoonghat to tkanina zakrywająca całą twarz kobiety, ukrywająca jej tożsamość, a co za tym idzie, jej skromność. Chociaż wielu uważa tę praktykę za archaiczną, zwyczaj ten jest nadal powszechny w kilku częściach północnych Indii.)

Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światłoz kolei opowiada historię dwóch malajańskich pielęgniarek, które wyruszają w podróż na plażę, próbując uporać się z samotnością i wyobcowaniem związanym z życiem i pracą w zgiełku współczesnego Bombaju.

Ira Bhaskar, filmoznawca i były dziekan Szkoły Sztuki i Estetyki na Uniwersytecie Jawaharlala Nehru w Delhi, mówi THR Indie że decyzja FFI o wyborze Laapataaa nad Światło ze względu na skupienie się tego pierwszego na tradycyjnych indyjskich praktykach kulturowych jest błędne. „Komentarz, że[[Panie Laapata]jest bardziej o Indiach ze względu na ghoonghat i innych tradycyjnych praktyk to perspektywa orientalizująca” – mówi. „Uważam, że nie powinniśmy się z tym zgadzać. Powiedzieć to Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło czuje się bardziej europejsko lub wygląda bardziej europejsko – to dziwny komentarz. Uważam, że filmy należy oceniać na podstawie ich sztuki filmowej.”

Oliwki do debaty dodały słowa oficjalnego oświadczenia FFI, gdy ogłosiła ona swój wybór Laapataaa Panie. „Indyjskie kobiety są dziwną mieszaniną uległości i dominacji” – czytamy w pierwszym wersie.

Laapataaa Panie scenarzystka Sneha Desai wezwała do szerszej interpretacji oświadczenia FFI po tym, jak wiele osób w mediach społecznościowych określiło je jako seksistowskie. „Myślę, że cytat nie jasno wskazuje, co reprezentuje całe stowarzyszenie lub jury” – powiedziała największej indyjskiej agencji prasowej Press Trust of India (PTI). „Chciałbym dać im korzyść w postaci wątpliwości… Tak, mogli trochę [more] ostrożnie, ale nie chciałbym za dużo o tym czytać.

Zapytany o to oświadczenie Kottarakara twierdzi, że zostało ono błędnie zinterpretowane. „Oni [the jury] Chciałem, żeby było pozytywnie” – mówi. „Mówimy, że kobiety są jak bogini Lakszmi [goddess of wealth and good fortune] i Kali [goddess of time, death and violence]. [They are] jak Lakszmi, która zawsze cię błogosławi, i także jak Kali — mogą cię skrzywdzić, kiedy tylko zechcą.

Ale Shrayana Bhattacharya, autorka Desperacko poszukujący Shah Rukha: samotne młode kobiety w Indiach i poszukiwanie intymności i niezależnościnie zgadza się z uproszczoną charakterystyką FFI Panie Laapata. „Indyjska elita władzy – czy to w mediach, polityce, czy w kulturze – może postrzegać i przedstawiać problemy kobiet oraz narrację dotyczącą płci jedynie jako schludne binarne elementy” – mówi. THR Indie. „Kobieta musi więc być idealną ofiarą lub idealnym bohaterem: mistrzynią i złotą medalistką na stanowisku dyrektora generalnego lub ofiarą, uosobieniem bohaterskiej męskiej dominacji lub żałosnej, uległej ofiary. Prawdziwe życie toczy się pomiędzy. To smutne, że wspaniały film, który celebruje chaos norm płciowych i zmiany społeczne w Indiach, jest opisywany przy użyciu dokładnie binarnych tropów – uległość kontra dominacja – nad którymi próbuje zatriumfować”.

Inni podkreślali brak różnorodności w FFI, a w komisji selekcyjnej zasiadali wyłącznie mężczyźni, co prawdopodobnie przyczyniło się do powstania tego kontrowersyjnego sformułowania. Filmowiec i muzyk Joshua Sethuraman zamieścił post na X (dawniej Twitterze): „Miło widzieć w komisji tak wiele kobiet! Nic dziwnego, dlaczego [statement] jest sprzeczne z samym filmem.”

Dziennikarz i krytyk Namrata Joshi był mniej wyrozumiały, stwierdzając w poście na X, że „FFI [statement] bo wybór Oscara to najdziwniejsza lektura Laapataaa Panie. Ogólnie rzecz biorąc, jest to strasznie protekcjonalne podejście do kobiet, zapomnij o samych indyjskich kobietach. Napisane przez człowieka cierpiącego na kompleks wyższości? Co w ogóle oznacza „dziwna mieszanka uległości i dominacji”! Ofensywa!”

Oprócz kontrowersji związanych z oświadczeniem wybitny krytyk filmowy Baradwaj Rangan zwrócił uwagę, że decyzja o oficjalnym przystąpieniu Indii do Oscarów wiąże się z wieloma względami praktycznymi. „Zgłoszenie filmu do Oscara nie zależy tylko od tego, czy film jest dobry, ale także od tego, czy producenci mają fundusze/chęć/know-how/kontakty, aby zorganizować niezwykle kosztowną kampanię Oscarów. Laapataaa Panie to idealny wybór” – napisał na X.

Chociaż wybitne firmy produkcyjne, takie jak Aamir Khan Productions i Yash Raj Films — International, jako Laapataa damska dystrybutorzy, mają środki i doświadczenie, aby wesprzeć ją w kampanii Oscarów, to samo dotyczy również Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło. Dzięki Spirit Media — firmie produkcyjnej założonej przez aktora i producentkę Ranę Daggubati — nabyciu praw do dystrybucji w Indiach i zawarciu innych umów mających na celu wypuszczenie filmu na głównych terytoriach zagranicznych, Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło stanie się jednym z najpopularniejszych indyjskich filmów niezależnych roku (dystrybucją filmu w USA zajmują się Janus Films i Sideshow).

„Nawiązaliśmy współpracę Wszystko, co wyobrażamy sobie jako światło ponieważ pokochaliśmy tę historię i niesamowity kunszt, jaki Payal, obsada i cały zespół wnieśli na ekran” – mówi Daggubati THR Indie. „Po tym, jak zdobył uznanie i miłość na całym świecie, reprezentowanie Indii na Oscarach byłoby dla filmu ogromnym zaszczytem. Nadal bardzo zależy nam na udostępnieniu go publiczności w całym kraju i nie możemy się doczekać dalszej podróży zarówno w Indiach, jak i za granicą. To dla nas ważny moment świętowania Laapataaa Panie. Życzę Kiran i całemu zespołowi wszystkiego najlepszego na tej ekscytującej podróży.”

To nie pierwszy raz, kiedy wybory dokonane przez FFI budzą kontrowersje. W 2013 roku, pomimo międzynarodowego uznania dla Ritesh Batra’s Pudełko śniadanioweciało wybrało dramat Gyana Correi Dobra Droga. Niedawno, w 2022 r., światowy hit SS Rajamouli RRR został odrzucony na korzyść Pana Nalina Chhello Show (ostatni pokaz filmowy).

Indie zgłaszają filmy do międzynarodowego wyścigu Oscarów dla najlepszych filmów fabularnych od 1957 roku i otrzymały trzy nominacje — dla filmu Mehbooba Khana Matka Indie (1957), Miry Nair Salaam Bombaj! (1988) i Ashutosha Gowarikera Rzeka (2001) — ale kraj ten nigdy nie zdobył Oscara w tej kategorii.

17 grudnia Akademia Sztuki i Nauki Filmowej ogłosi krótką listę Oscarów 2025 w kilku kategoriach, w tym dla najlepszego filmu międzynarodowego. Nominacje do Oscarów zostaną ogłoszone 17 stycznia 2025 r. 97. ceremonia wręczenia Oscarów odbędzie się w niedzielę, 2 marca.